Tüketim Toplumu - Eleştirel Bir Bakış

Günümüz toplumları, sosyal, ekonomik ve kültürel açıdan çok hızlı bir biçimde değişmekte ve dönüşmektedir. Bu değişim ve dönüşümü anlamaya çalışan sosyal bilimciler, her ne kadar farklı düşünseler bile, dünyada birçok insanın hayatını etkileyen ve günlük deneyimlerini radikal biçimde dönüştüren tüketimin, bir yaşam biçimi olarak tüm toplumları etkilemeye başladığı konusunda hemfikirdirler. Özellikle 1980’lerden sonra büyüleyici bir kavram haline gelerek başta sosyologlar ve psikologlar olmak üzere, antropologlar, iktisatçılar, reklamcılar ve pazarlamcılar tarafından sıkça ele alınmaya başlanan tüketim, sosyal bir olgu olarak toplumların başat özelliği haline gelmiştir. “Günümüz toplumları tüketim toplumudur” yargısı ve tüketim kendi başına bir amaç mı yoksa amaca ulaşmak için kullanılan bir araç mı sorusu akademik çevreler tarafından daha fazla gündeme getirilmiştir.

Modern tüketim kültürünün ortaya çıkmasında hiç şüphesiz ki, kapitalizmin, serbest piyasanın ve kitle iletişim araçlarının çok fazla etkisi olmuştur. Hayatımızın anlamını tükettiğimiz nesnelerde arayan, günlük hayatı estetize ederek anlık yaşamayı salık veren ve “yarın yok şimdi var” anlayışını benimseten bir kitle kültürüyle karşı karşıyayız. Deneyim ve arzuya dayalı tüketim şeklinde beliren bu kültür, çağcıl toplumların en önemli özelliği haline gelerek toplumsal haritanın neresinde olursak olalım kendisinden kaçamayacağımız biricik gerçekliğimiz oluvermiştir. Nitekim artık modern birey için tüketim, hem sınıfsal göstergenin bir aracı hem de sorunlardan kaçmanın bir yolu ve yöntemi ama daha da önemlisi ihtiyaç kategorisinin kendisi olmaya başlamıştır.