TÜRKİYE’DE KÜLTÜREL MİRASIN KORUNMASI

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ
GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM
KAVRAMSAL ÇERÇEVE
I. Kültür Kavramı
II. Kültürel Miras
A. Kültürel Miras Kavramının Tanımı ve Kapsamı
1. Somut Kültürel Miras
2. Somut Olmayan Kültürel Miras
3. Doğal Kültürel Miras
B. Kültürel Miras Kavramının Ortaya Çıkışı ve Tarihsel Gelişimi
C. Kültürel Mirasın Önemi ve Korunması Gereksinimi
D. Kültürel Mirasın Korunması
III. Alan Yönetimi
A. Alan Yönetimi Kavramı
B. Alan Yönetiminin Hedefleri
C. Alan Yönetimi Kategorileri
D. Yönetim Alanının Belirlenmesi
E. Alan Yönetimi Planları
F. Alan Yönetimi Uygulamasının Kapsamı
G. Bir Alan Yönetimi Uygulama Aracı Olarak Alan Başkanlığı

İKİNCİ BÖLÜM
DÜNYADA KÜLTÜREL MİRAS VE ALAN YÖNETİMİ
I. Kültürel Mirasla İlgili Uluslararası Düzenlemeler/Metinler
A. Venedik Tüzüğü
B. Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunmasına Dair Sözleşme
C. Avrupa Mimari Miras Yılı ve Amsterdam Bildirgesi
D. Avrupa Mimari Mirasının Korunması Sözleşmesi
E. Avrupa Kentsel Şartı
F. Avrupa Arkeolojik Mirasın Korunması Sözleşmesi
G. Silahlı Çatışma Halinde Kültürel Malların Korunmasına Dair Lahey Sözleşmesi
II. Kültürel Mirasın Korunmasına Yönelik Faaliyet Gösteren Uluslararası Örgütler
A. UNESCO
B. ICOMOS
C. ICCROM
D. IUCN
E. ICOM
F. CIIC
III. Dünya’da Alan Yönetimi Örnekleri
A. UNESCO Çalışmaları
B. Alan Yönetimi Ülke Uygulamaları
1. Japonya: “Itsukushima Adası Dünya Miras Alanı”
2. Avustralya: “Kömür Madenleri (Coal Mines) Dünya Miras Alanı”
3. Avustralya: “Port Arthur Dünya Miras Alanı”
4. Hindistan: “Hampi Köyü (Hampi World) Dünya Miras Alanı”
5. ABD: “Arizona Büyük Kanyon Ulusal Parkı”
6. ABD: “Alaska Katmai Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi”
7. İtalya: “Basilicata - Matera”Matera Taşları (Sassi di Matera)”
8. Almanya: “Müritz Millî Parkı”
9. Hırvatistan: “Plitvice Gölleri Milli Parkı”

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRKİYE’DE KÜLTÜREL MİRAS VE ALAN YÖNETİMİ
I. Türkiye’de Tarihsel Süreçte Kültürel Miras ve Alan Yönetimi
A. Cumhuriyet Öncesi Dönem
1. 1869 Tarihli Asar-ı Atika Nizamnamesi
2. 1874 Tarihli Asar-ı Atika Nizamnamesi
3. 1884 Tarihli Asar-ı Atika Nizamnamesi
4. 1906 Tarihli Asar-ı Atika Nizamnamesi
B. Cumhuriyet Sonrası Dönem
1. 1923-1950 Yılları Arasındaki Düzenlemeler
2. 1950-1983 Yılları Arasındaki Düzenlemeler
3. 1983 Yılından Sonraki Düzenlemeler
C. Türkiye’de Kültürel Miras Yönetiminde Teşkilatlanma
1. Milli Eğitim Bakanlığı

2. Başbakanlık Müsteşarlığı
3. Kültür Bakanlığı (1971)
4. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Birleşmesi (2003)
5. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Kültür ve Turizm Bakanlığı
II. Türkiye’de Kültürel Mirası Korumada Etkili/Yetkili Paydaşlar
1. Merkezi Yönetimlere Bağlı Kurumlar
2. Yerel Yönetimler
3. Sivil Toplum Kuruluşları
4. Özel Sektör
5. Üniversiteler
III. Türkiye’de Kültürel Mirası Koruma İlgili Kanunlar ve Yönetmelikler
IV. Türkiye’de Alan Yönetimi Örnekleri
A. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı (ÇATAB)
1. ÇATAB Kuruluş Gerekçeler
2. ÇATAB Yönetim Modeli Kuruluş Süreci
3. ÇATAB’ın Hukuki Yetki ve Sorumlulukları ile Teşkilatlanması
4. ÇATAB Öncesi Durumun Değerlendirilmesi
5. ÇATAB Kurulduktan Sonraki Dönemin Analizi
B. Kapadokya Alan Başkanlığı
1.Kapadokya Alan Başkanlığı Kuruluş Grekçeleri
2. Kapadokya Alan Başkanlığı Yönetim Modeli Kuruluş Süreci
3. Kapadokya Alan Başkanlığı’nın Hukuki Yetki ve Sorumlulukları ile Teşkilatlanması
4. Kapadokya Alan Başkanlığı Öncesi Durum Değerlendirmesi
5. Kapadokya Alan Başkanlığı Kurulduktan Sonraki Dönemin Analizi
C. Uludağ Alan Başkanlığ
1. Uludağ Alan Başkanlığı Kuruluş Gerekçeleri
2. Uludağ Alan Başkanlığı’nın Hukuki Yetki ve Sorumlulukları ile Teşkilatlanması

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ALAN BAŞKANLIĞI UYGULAMASININ KAMU YÖNETİMİNE YANSIMASI: KAPADOKYA-ÇANAKKALE SAVAŞLARI VE GELİBOLU TARİHİ ALAN BAŞKANLIKLARI UYGULAMALARI
I. Alan Araştırmasının Genel Çerçevesi
II. Araştırma Bulgularının Değerlendirilmesi
SONUÇ
KAYNAKÇA
DİZİN

Arka Kapak Yazısından…
Kültürel mirasın korunması farklı disiplinler tarafından araştırma alanı haline gelen bir konudur. Her ne kadar başlangıçta yerel ölçekli dinamikleri ifade ettiği düşünülse de, uluslararası öneme sahip olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Küreselleşme ile birlikte insanlığın ortak tarihini anlatan tüm miras çıktıları gelecek kuşaklara aktarılmak istenmiş ve böylelikle “koruma” anlayışının ortaya çıkmasına sebebiyet vermiştir. Koruma anlayışında ise temel problem “neyin, neden ve nasıl korunacağı” olmaktadır. Ülkeler nezdinde yerel kurumların yanı sıra küresel ölçekli kuruluşlar, koruma ilkeleri ve planları doğrultusunda faaliyetler sürdürmektedir. Küresel ölçekli kuruluşların başında ise UNESCO gelmektedir. UNESCO belirlediği evrensel ilkeler doğrultusunda, sözleşmeye taraf üye devletler için bir çatı kuruluş olma özelliği sağlamaktadır. Türkiye ise en başından beri üye devletler arasında alan ülkelerden biri olarak hem yerel mevzuatları hem de UNESCO’nun belirlediği esaslar doğrultusunda koruma faaliyetlerini sürdürmektedir.
Bu kitabın amacı uluslararası nitelik taşıyan yönetim anlayışlarının, yerel dinamiklerle bir araya geldiğinde nasıl bir uygulama politikasına dönüştüğünü
Türkiye özelinde incelemektir. Burada uluslararası nitelik taşıyan yönetim anlayışlarından biri olarak “alan yönetimi”, ülkemizdeki yansımaları olarak ise
“Alan Başkanlığı” uygulamaları ifade edilmektedir. Alan Başkanlıkları, Türk idare teşkilatı açısından yeni bir kurumsal yapıyı ifade eden hizmet yerinden yönetim kuruluşlarıdır.
Kitap, özellikle kamu yönetimi literatüründe yeni bir yönetim modeli olarak “alan yönetimi” anlayışını ifade etmesi, idare teşkilat yapılanması anlamında “Alan Başkanlığı” modelini inceleyen ilk örneklerden birini oluşturması ve Alan Başkanlığı uygulamalarının somut kültürel mirası koruma politikalarındaki etkinlikleri, avantajları ve dezavantajlarını ortaya çıkarması bakımından önem taşımaktadır.